## ต้นทุนแปรผันคือ... และต้นทุนคงที่คืออะไร ทำไมธุรกิจต้องแยกให้ชัด

ลองถามตัวเอง: เมื่อเดือนนี้ยอดขายลดลง ต้นทุนใดที่คุณต้องจ่ายให้เต็มตามเดิม แต่ต้นทุนใดที่สามารถปรับลดไปตามกำไร ความแตกต่างนี้คือดวงตาที่ช่วยให้ธุรกิจเอาชีวิตรอดได้ บทความนี้เราจะลองมองให้ชัดชิดว่า **ต้นทุนแปรผันคือ** ส่วนไหนของการบริหารจัดการต้นทุนจริงๆ และสมควรจัดการอย่างไร

## เมื่อต้นทุนไม่เปลี่ยน: ต้นทุนคงที่คืออะไร

**ต้นทุนคงที่** ก็คือค่าใช้จ่ายที่ยึดมั่นกับธุรกิจ ไม่ว่าเดือนนี้คุณจะผลิตหรือขายสินค้ากี่ชิ้น ค่าเช่าคลังสินค้า เงินเดือนพนักงานประจำ ค่าประกัน ดอกเบี้ยเงินกู้ — ทั้งหมดนี้ขอให้จ่ายเต็มๆ ถึงแม้วันนั้นจะขายได้แค่ 1 ชิ้นหรือไม่ขายเลยก็ตาม

### ลักษณะเด่นของต้นทุนคงที่

ต้นทุนคงที่มีข้อเด่น 2 ประการ:

**ไม่เปลี่ยนแปลง** — ไม่ว่าปริมาณการผลิตหรือยอดขายจะเป็นเท่าไหร่ก็ยังเท่าเดิม ซึ่งหมายความว่าคุณต้องคำนวณให้แน่นอนว่าราคาขายต้องเท่าไหร่เพื่อให้พอครอบคลุมต้นทุนเหล่านี้และยังมีกำไรอีก

**ส่งผลถึงการวางแผน** — การรู้เลขต้นทุนคงที่ให้ชัดช้อ ช่วยให้ธุรกิจปรับจำนวนเอาต์พุตได้อย่างมีสติ ไม่ว่าจะลดต้นทุนแปรผันหรือเพิ่มยอดขายเพื่อกระจายต้นทุนคงที่นี้ออกไป

### ตัวอย่างต้นทุนคงที่ที่พบบ่อยในธุรกิจ

- **ค่าเช่า** — ค่าเช่าสำนักงาน โกดัง หรือพื้นที่ผลิตสินค้าที่จ่ายรายเดือนหรือรายปี
- **เงินเดือนพนักงาน** — ค่าจ้างเต็มเวลาที่จ่ายต่อเนื่อง ไม่เกี่ยวกับปริมาณการขาย
- **ค่าประกัน** — ประกันธุรกิจ ประกันสินทรัพย์ ประกันความรับผิดชอบ
- **ค่าเสื่อมราคา** — ค่าใช้จ่ายการตัดค่าเสื่อมราคาของอาคาร เครื่องจักร อุปกรณ์
- **ดอกเบี้ยเงินกู้** — ดอกเบี้ยที่ต้องจ่ายสำหรับเงินกู้ธุรกิจทุกเดือน

## ต้นทุนแปรผันคือ: ต้นทุนที่เต้นไปตามจังหวะการขาย

**ต้นทุนแปรผัน** นั่นแหละคือเพื่อนรับแบบเรื่องไป ปริมาณการผลิตขึ้น ต้นทุนเหล่านี้ก็ตามขึ้น ปริมาณการผลิตลง ต้นทุนเหล่านี้ก็ตามลง ไม่มีความสำคัญแบบต้นทุนคงที่ที่ต้องจ่ายตรงไป

### ลักษณะเด่นของต้นทุนแปรผัน

**เปลี่ยนแปลงตามการผลิต** — ต้นทุนเหล่านี้เพิ่มขึ้นสัดส่วนกับปริมาณการผลิต และลดลงเมื่อการผลิตลดลง

**ให้ความยืดหยุ่น** — ซึ่งหมายความว่าคุณสามารถควบคุมต้นทุนเหล่านี้ได้โดยการปรับปริมาณการผลิตหรือการจัดซื้อ วัตถุดิบให้สมกับความต้องการจริงๆ

### ตัวอย่างต้นทุนแปรผันที่พบบ่อย

- **วัตถุดิบ** — ค่าใช้จ่ายวัสดุหรือส่วนประกอบในการผลิต เพิ่มขึ้นตามจำนวนชิ้นที่ผลิต
- **ค่าแรงงานตรง** — ค่าจ้างพนักงานที่มีส่วนร่วมโดยตรงในการผลิต (ซึ่งบางครั้งอาจขึ้นอยู่กับเอาต์พุต)
- **ค่าไฟฟ้า น้ำ** — ค่าใช้จ่ายเหล่านี้ลดลงเมื่อการผลิตน้อย เพิ่มขึ้นเมื่อการผลิตมากขึ้น
- **ค่าบรรจุภัณฑ์** — ต้นทุนวัสดุห่อห่ม ด้ายห่ว้ง ป้ายสินค้า ที่ต้องใช้มากหรือน้อยตามปริมาณการขาย
- **ค่าขนส่ง** — ต้นทุนการส่งสินค้าไปให้ลูกค้า ยิ่งมีการขายมาก ยิ่งต้องจ่ายค่าขนส่งมากขึ้น
- **ค่าคอมมิชชันการขาย** — ค่าขยายบนไปให้พนักงานขายตามจำนวนการขายที่พวกเขาสร้างได้

## ต้นทุนคงที่ vs ต้นทุนแปรผัน: ต่างกันตรงไหน

เมื่อคิดถึงโครงสร้างต้นทุน ธุรกิจต้องเข้าใจว่าต้นทุนแต่ละประเภทมีพฤติกรรมต่างกัน

**ต้นทุนคงที่** สามารถพึ่งได้ เพราะไม่มีตัวแปร มันคงที่เสมอ ธุรกิจจึงสามารถใช้เลขนี้ในการทำงบประมาณและคาดการณ์ได้อย่างง่าย เช่น รู้ว่าเดือนหน้าต้องจ่ายค่าเช่า 100,000 บาท ไม่ว่าจะขายได้มากหรือน้อย

**ต้นทุนแปรผัน** มีความยืดหยุ่น เพราะว่าเมื่อปริมาณการขายลด ต้นทุนเหล่านี้ก็ลดลงด้วย ธุรกิจจึงมีโอกาสปรับระดับการผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด

ตัวอย่างการเปรียบเทียบ:
- **ค่าเช่าโรงงาน** (คงที่) ปีละ 1,200,000 บาท ไม่ว่าจะผลิต 1,000 ชิ้นหรือ 10,000 ชิ้น
- **วัตถุดิบ** (แปรผัน) ถ้ากำหนดต้นทุนต่อชิ้น 50 บาท ก็จะสูงขึ้นหรือลดลงตามจำนวนชิ้นที่ผลิต

## รวมทั้งสองแบบเข้า: การวิเคราะห์ต้นทุนรวม

การเข้าใจเพียงแค่ประเภทต้นทุนไม่พอ ธุรกิจที่ฉลาดจะรวมต้นทุนคงที่และต้นทุนแปรผันเข้าด้วยกันเพื่อให้เห็นภาพต้นทุนรวมจริงๆ

**ต้นทุนรวม** = ต้นทุนคงที่ + (ต้นทุนแปรผันต่อหน่วย × จำนวนหน่วยที่ผลิต)

เมื่อรู้เลขนี้ ธุรกิจสามารถตัดสินใจได้ดีขึ้นในเรื่อง:

- **การกำหนดราคา** — ต้องตั้งราคาให้สูงพอที่จะครอบคลุมต้นทุนรวมและยังเหลือกำไร
- **การวางแผนการผลิต** — สามารถคำนวณได้ว่าต้องขายกี่ชิ้นจึงจะถึงจุดคุ้มทุน (Break-even point)
- **การตัดสินใจการลงทุน** — เมื่อต้องการลงทุนในเครื่องจักรใหม่ (เพิ่มต้นทุนคงที่) แต่ลดต้นทุนแปรผัน ควรตัดสินใจอย่างไร
- **การควบคุมต้นทุน** — สามารถระบุว่าต้นทุนไหนที่สูงเกินไปและต้องหาทางลดได้
- **การประเมินผลกระทบ** — เมื่อตลาดเปลี่ยน ปริมาณการขายเปลี่ยน ต้นทุนและกำไรจะได้รับผลกระทบอย่างไร

## สรุป: ต้นทุนแปรผันคือเลขที่ต้องจับได้

การแยกแยะระหว่างต้นทุนคงที่และต้นทุนแปรผันไม่ใช่แค่เรื่องบัญชี มันส่งผลต่อทุกการตัดสินใจที่ธุรกิจทำ ตั้งแต่การกำหนดราคา การวางแผนการผลิต ไปจนถึงการตัดสินใจการลงทุนขนาดใหญ่

**ต้นทุนแปรผันคือ** ส่วนที่คุณสามารถหักเลี่ยวได้เมื่อตลาดไม่ดี แต่ต้นทุนคงที่คือดำเนินการที่มันพยายามดึงคุณลง ความสามารถในการจัดการทั้งสองแบบให้ดุลยพินิจนั่นคือสิ่งที่แยกธุรกิจที่เติบโตได้อย่างยั่งยืนจากธุรกิจที่ต่อสู้เพื่อรอดชีวิต